Οι παθήσεις όπως η στένωση αορτικής βαλβίδας επηρεάζουν την υγεία του ατόμου εμποδίζοντας τη ροή του αίματος από την καρδιά προς την αορτή και το υπόλοιπο σώμα. Μπορεί να είναι συγγενείς ή επίκτητες. Η αορτική βαλβίδα ανοίγει όταν συστέλλεται η καρδία και στέλνει αίμα στα όργανα του σώματος. Η στένωση αορτικής βαλβίδας εμποδίζει τη βαλβίδα να ανοίγει πλήρως, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να αποστέλλεται μειωμένη ποσότητα αίματος στο σώμα και να φτάνουμε σε υπερτροφία της αριστερής κοιλίας, για να μπορέσει ανταποκριθεί στο έργο της, αλλά και σε κόπωση και διάταση της αριστερής κοιλίας. Λόγω του εμποδίου στην ώθηση του αίματος προς την αρτηρία, αυξάνεται η πίεση στην αριστερή κοιλία και δημιουργείται διαφορά πίεσης μεταξύ αριστερής κοιλίας και αορτής. Η μείωση των παλμών συμβαίνει όταν το εμβαδόν του ανοίγματος του στομίου της βαλβίδας φτάσει στο μισό του φυσιολογικού και τα συμπτώματα εμφανίζονται σε προχωρημένη στένωση. Η στένωση της αορτικής βαλβίδας είναι η πιο συχνή επίκτητη καρδιολογική ασθένεια, αφού περίπου το 4,6% των ενηλίκων μεγαλύτερων των 75 ετών πάσχει από αυτή.
Στένωση Αορτικής Βαλβίδας: Συμπτώματα
Τα συμπτώματα είναι πόνος στο στήθος, συγκοπτικά επεισόδια, δύσπνοια, κόπωση και αρρυθμία. Ο θωρακικός πόνος οφείλεται στη στένωση. Η στένωση εμποδίζει το αίμα να φύγει από την αριστερή κοιλία της καρδιάς προς την αορτή και κατόπιν την περιφερική κυκλοφορία και αυτό έχει ως αποτέλεσμα η καρδιά να υπερτρέφεται για να δυναμώσει και να ανταπεξέλθει στις ανάγκες αιμάτωσης του οργανισμού, με το να χρειάζεται περισσότερο οξυγόνο από αυτό που της προσφέρεται. Το αποτέλεσμα είναι ο θωρακικός πόνος. Τα συγκοπτικά επεισόδια περιλαμβάνουν απώλεια μυϊκού τόνου και αισθήσεων (ζάλη, λιποθυμία) και οφείλονται στη μη επαρκή αιμάτωση του εγκεφάλου εξαιτίας της στενωμένης βαλβίδας. Τέλος η δύσπνοια και τα συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας οφείλονται στην αυξημένη πίεση μέσα στην καρδιά που μεταφέρεται προς την πνευμονική κυκλοφορία. Αυτά τα συμπτώματα, καθώς και το έντονο φύσημα που ανιχνεύεται κατά την ακρόαση από τον ιατρό, είναι σοβαρές ενδείξεις ότι υπάρχει στένωση αορτικής βαλβίδας. Προκειμένου να μη μειωθεί δραματικά το προσδόκιμο όριο ζωής πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα η βαλβιδοπάθεια.
Στένωση Αορτικής Βαλβίδας: Αιτίες
Η στένωση στη βαλβίδα μπορεί να προκληθεί από διάφορες αιτίες. Αρχικά μπορεί να οφείλεται σε συγγενή καρδιοπάθεια. Υπάρχουν παιδιά που γεννιούνται με μονόφυλλη ή δίφυλλη αορτική βαβίδα αντί να έχει τρεις τριγωνικές πτυχές και κατά την ενήλικη ζωή αυτή να χρειαστεί είτε διόρθωση είτε αντικατάσταση. Δεύτερον, η ασβεστοποίηση της βαλβίδας προκαλεί στένωση. Σε κάποια άτομα και κυρίως σε αυτά με συγγενή καρδιοπάθεια, με την πάροδο της ηλικίας γίνεται εναπόθεση ασβεστίου που σκληραίνει τις πτυχές της βαλβίδας και μειώνει την κινητικότητά της. Επίσης μετά από ρευματικό πυρετό ή ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί στένωση αορτικής βαλβίδας, ως αποτέλεσμα εκφύλισης ή αθηροσκλήρηνσης. Σε σπάνιες περιπτώσεις η στένωση δεν είναι βαλβιδική αλλά υποβαλβιδική ή υπερβαλβιδική και δημιουργείται από ένα ινώδες διάφραγμα πάνω ή κάτω από τη βαλβίδα.
Στένωση Αορτικής Βαλβίδας: Διάγνωση
Ο ιατρός λαμβάνει πλήρες ιστορικό του ασθενούς και μαθαίνει για τα συμπτώματα που παρουσιάζει. Παρατηρεί μικρό σφυγμό με αργή άνοδο και κάθοδο και παρατεταμένη ώση της υπερτροφικής αριστερής κοιλίας, ενώ κατά την ακρόαση ακούγεται φύσημα στην διάρκεια της συστολής που οφείλεται στο θόρυβο που παράγεται από τη ροή του αίματος στη στενωμένη αορτική βαλβίδα. Ελέγχεται η ένταση του αορτικού στοιχείου του δεύτερου τόνου λόγω μειωμένης κινητικότητας της βαλβίδας και του τέταρτου καρδιακού τόνου σε σοβαρή στένωση λόγω ισχυρής κολπικής συστολής. Έπειτα μέσω γίνεται ηλεκτροκαρδιογράφημα και υπερηχοκαρδιογράφημα για να παρατηρηθεί η ασβέστωση αορτικών πτυχών, η διάνοιξη της αορτικής βαλβίδας και η υπερτροφία της αριστερής κοιλίας. Με το Doppler μετριέται η συστολική κλίση αριστερά κακι δεξιά της αορτικής βαλβίδας και γίνεται η ακριβής εκτίμηση της σοβαρότητας της κατάστασης. Το υπερηχογράφημα τέλος δίνει και πληροφορίες για τον τρόπο αντιμετώπισης.
Στένωση Αορτικής Βαλβίδας: Θεραπεία
Στη στένωση αορτικής βαλβίδας η μέση πρόγνωση του προσδόκιμου ορίου ζωής χωρίς θεραπεία είναι 2-5 έτη, ενώ η ίδια η καθυστέρηση της θεραπείας ενέχει τον κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας ή αιφνιδίου καρδιακού θανάτου. Από την άλλη, μια καθυστερημένη εγχείρηση είναι δυσκολότερη και δεν έχει ασφαλή αποτελέσματα. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να ανακουφίζει κάποια συμπτώματα αλλά η οριστική θεραπεία στη στένωση αορτικής βαλβίδας είναι η αντικατάστασή της με τεχνιτή, μια συνήθης διαδικασία αλλά συνάμα πολύπλοκη. Κατά την επέμβαση ανοίγει χειρουργικά ο θώρακας και διακόπτεται προσωρινά η λειτουργία της καρδιάς, με την κυκλοφορία να συντελείται μέσω μηχανικής υποστήριξης έξω από το σώμα. Ο χειρουργός αφαιρεί τη στενωμένη βαλβίδα και εμφυτεύει μια καινούργια μεταλλική ή βιοπροσθετική από χοίρο.
Στένωση Αορτικής Βαλβίδας: Χειρουργικές Αντενδείξεις
Η στένωση αορτικής βαλβίδας είναι μια νόσος που προσβάλλει κυρίως άτομα μεγάλης ηλικίας κάτι που καθιστά πιθανό να υπάρχουν και άλλες παθήσεις (στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικά επεισόδια, νεφρική ανεπάρκεια, αναπνευστική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια, περιφερική αγγειοπάθεια κ.α.) που καθιστούν δύσκολη έως αδύνατη μια τόσο σοβαρή χειρουργική επέμβαση. Η ανοικτή καρδιοχειρουργική επέμβαση κάποιες φορές συνοδεύεται από σοβαρές επιπλοκές, όπως εγκεφαλικό επεισόδιο (7-17% των περιπτώσεων), και θάνατο (3-5% περίπου των εγχειρήσεων). Ως αποτέλεσμα, περίπου το 33% των ασθενών που πάσχουν από στένωση αορτικής βαλβίδας και έχουν ηλικία μεγαλύτερη από 75 χρονών δεν υποβάλλονται σε χειρουργείο.
Στένωση Αορτικής Βαλβίδας: Διαδερμική Αντικατάσταση Αορτικής Βαλβίδας
Η διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας (TAVR) είναι μια νέα μέθοδος εμφύτευσης βαλβίδας χωρίς ανοιχτή χειρουργική επέμβαση, αλλά διαδερμικά. Η βιοπροσθετική βαλβίδα εισάγεται από τη μηριαία ή την υποκλείδιο αρτηρία και ο χρόνος αποθεραπείας είναι σαφώς μειωμένος. Ωστόσο δεν είναι γνωστό πόσο αντέχουν οι βαλβίδες μακροχρόνια, αν εμφυτευθούν με αυτή τη μέθοδο. Επομένως είναι μια επέμβαση που ναι μεν ενδείκνυται σε μεγάλης ηλικίας άτομα με στένωση αορτικής βαλβίδας, τα οποία δεν έχουν άλλη λύση θεραπείας, αλλά όχι σε νεότερους ασθενείς, όπου προτιμάται η κλασική χειρουργική θεραπεία, επειδή μας ενδιαφέρει η μακροβιότητα της εμφυτευόμενης βαλβίδας. Κατά τη μέθοδο αυτή η βιοπροσθετική βαλβίδα προσαρμόζεται σε ένα καθετήρα και κατευθύνεται μέσω της αρτηρίας στη θέση της στενωμένης αορτικής βαλβίδας, όπου απελευθερώνεται στην κατάλληλη θέση και συμπιέζει την παλιά βαλβίδα στα τοιχώματα της ρίζας της αορτής. Το ποσοστό επιτυχίας εμφύτευσης της μεθόδου αυτής φτάνει ως και το 98%.