Με τον όρο μυοκαρδιοπάθειες περιγράφουμε παθήσεις του μυοκαρδίου με διαφορετική αιτιολογία, άλλα συμπτώματα και διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης. Χαρακτηρίζονται είτε από διαταραχή της μηχανικής λειτουργίας του μυοκαρδίου (συστολική ή διαστολική), είτε από διαταραχή της ηλεκτρικής του λειτουργίας η οποία προκαλεί αρρυθμίες, ή από παθολογική διάταση ή υπερτροφία της μίας ή και των δύο κοιλιών. Οι μυοκαρδιοπάθειες μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενή ή να προκαλέσουν καρδιακή ανεπάρκεια. Οι μυοκαρδιοπάθειες μπορεί να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και συγκεκριμένοι τύποι εκδηλώνονται συχνότερα σε ορισμένες ηλικίες και μπορεί να οφείλονται στη μετάλλαξη κάποιου γονιδίου ή να είναι απόρροια κάποιου καρδιακού νοσήματος. Όταν οι μυοκαρδιοπάθειες είναι κληρονομικές, είναι καλό να εξετάζονται όλα τα μέλη της οικογένειας ακόμα και να δεν έχουν εκδηλώσει κανένα σύμπτωμα.
Μυοκαρδιοπάθειες και αιτίες εκδήλωσης
Πολλές φορές η αιτία εκδήλωσης της πάθησης είναι άγνωστη. Υπάρχουν όμως ορισμένοι παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην εκδήλωση μυοκαρδιοπαθειών, για παράδειγμα:
- Γενετικές παθήσεις
- Υπέρταση
- Ταχυπαλμίες
- Βλάβη του καρδιακού ιστού από καρδιακή προσβολή
- Ανεπάρκεια βιταμινών
- Διαβήτης
- Παχυσαρκία
- Επιπλοκές κατά την κύηση
- Λοιμώξεις
- Διαταραχές συνδετικού ιστού
Μυοκαρδιοπάθειες – Κατάταξη
Ανάλογα με την αιτιολογία οι μυοκαδιοπάθειες χωρίζονται σε:
Μυοκαρδιοπάθειες γενετικής αιτολογίας
Σε αυτήν τη κατηγορία οι μυοκαρδιοπάθειες οφείλονται σε κάποιο μεταλλαγμένο γονίδιο και χωρίζονται σε:
- Υπετροφική μυοκαρδιοπάθεια, στην οποία παρατηρείται παθολογική υπερτροφία των τοιχωμάτων της αριστερής κοιλίας (μπορεί να είναι διάχυτη ή τμηματική), και οφείλεται σε μετάλλαξη του γονιδίου που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη του μυοκαρδιακού κυττάρου και την κληρονομικότητα και χαρακτηρίζεται από παθολογική υπετροφία των τοιχωμάτων της αριστερής κοιλίας.
- Αρρυθμιογόνος δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας, μια γονιδιακή νόσος που χαρακτηρίζεται από αντικατάσταση μέρους του μυοκαρδίου της δεξιάς κοιλίας από ινομυώδη ιστό.
- Σπογγώδης μυοκαρδιοπάθεια, η οποία χαρακτηρίζεται από σπογγώδη υφή σε κάποια περιοχή του μυοκαρδίου.
- Μυοκαρδιοπάθειες από νόσους συσσώρευσης γλυκογόνου (νόσος του Danon) και καναλοπάθειες όπως το συγγενές σύνδρομο βραχέως QT, η κατεχολαμινεργική πολύμορφη κοιλιακή ταχυκαρδία κ.α.
Μυοκαρδιοπάθειες μικτής αιτιολογίας
Σε αυτή την κατηγορία οι μυοκαρδιοπάθειες έχουν επίκτητη ή γενετική αιτιολογία και χωρίζονται σε:
- Διατατική μυοκαρδιοπάθεια, που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη διάτασης της αριστερής κοιλίας, με μειωμένη συστολική λειτουργία και μπορεί να είναι επίκτητης, γενετικής ή ιδιοπαθούς αιτιολογίας.
- Περιοριστική μυοκαρδιοπάθεια, στην οποία παρατηρείται διαταραχή της διαστολικής λειτουργίας του μυοκαρδίου με φυσιολογικές ή σχεδόν φυσιολογικές διαστάσεις των κοιλιών και αυξημένη πλήρωση της μίας ή και των δύο κοιλιών
Μυοκαρδιοπάθειες επίκτητης αιτιολογίας
Σε αυτή την κατηγορία οι μυοκαρδιοπάθειες οφείλονται σε μυοκαρδίτιδα, η οποία είναι η φλεγμονή του μυοκαρδίου λόγω προσβολής του από λοιμώδη ή ανοσολογικά αίτια, και χωρίζονται σε:
- Μυοκαρδιοπάθειες λόγω ψυχικής φόρτισης, που προσβάλλουν πιο συχνά γυναίκες μεγάλης ηλικίας και χαρακτηρίζονται από αναστρέψιμη συστολική δυσλειτουργία των κορυφαίων τμημάτων της αριστερής κοιλίας.
- Μυοκαρδιοπάθειες λόγω ταχυκαρδίας, που οφείλονται σε μεγάλες περιόδους υπερκοιλιακής ή κοιλιακής ταχυκαρδίας.
- Μυοκαρδιοπάθειες κυήσεως ή τοκετού, οι οποίες εμφανίζονται στον έκτο μήνα της κύησης ή σε διάστημα πέντε μηνών μετά τον τοκετό και παρουσιάζουν παρόμοια εικόνα με τις διατατικές μυοκαρδιοπάθειες.
- Μυοκαρδιοπάθειες νεογνών, που εμφανίζονται λόγω ινσουλινοεξαρτώμενου διαβήτη της μητέρας.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνονται οι μυοκαρδιοπάθειες;
Ανάλογα με τη βλάβη, εκδηλώνονται διαφορετικά συμπτώματα. Τα πιο συχνά είναι η αδυναμία, το αίσθημα κόπωσης, η δύσπνοια, οι ζαλάδες, οι αρρυθμίες, το οίδημα στα κάτω άκρα, οι παθολογικοί καρδιακοί ήχοι κατά την ακρόαση κτλ.
Μυοκαρδιοπάθειες και διάγνωση
Με την επίσκεψη στον καρδιολόγο, ο ασθενής θα δώσει τόσο το δικό του όσο και το οικογενειακό ιατρικό του ιστορικό. Στη συνέχεια πραγματοποιούνται οι εξής εξετάσεις:
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα
- Υπερηχογράφημα καρδιάς
- Ακτινογραφία θώρακα
- Δοκιμασία κοπώσεως
- Εξετάσεις αίματος
Υπάρχει το ενδεχόμενο ο γιατρός να ζητήσει ορισμένες επιπλέον εξετάσεις όπως είναι ο καρδιακός καθετηριασμός για να γίνει μέτρηση των καρδιακών πιέσεων και να ελεγχθεί η κατάσταση στην στεφανιαίων αρτηριών ή ο ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος για να διαγνωστούν επικίνδυνες αρρυθμίες.
Πώς θεραπεύονται οι μυοκαρδιοπάθειες;
Ο τρόπος θεραπείας των μυοκαρδιοπαθειών εξαρτάται από:
- το είδος της μυοκαρδιοπάθειας
- τα συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται
- την ηλικία του ασθενή
- άλλα προβλήματα υγείας
Όταν οι μυοκαρδιοπάθειες οφείλονται σε γονιδιακές αιτίες τότε δεν μπορούν να προληφθούν, όταν όμως οφείλονται σε κάποια πάθηση μπορούν. Η θεραπεία στοχεύει στην αντιμετώπιση νόσου και φυσικά την πρόληψη των επιπλοκών. Σε ασθενείς με μυοκαρδιοπάθειες συστήνεται αλλαγή του τρόπου ζωής (μείωση κατανάλωσης αλατιού, τακτική άσκηση, περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ), χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής και ανάλογα με την περίπτωση χειρουργική επέμβαση. Σημαντικό κομμάτι αποτελεί και η παρακολούθηση των συμπτωμάτων και η έγκαιρη ενημέρωση του γιατρού σε περίπτωση οποιασδήποτε αλλαγής. Όλες οι θεραπευτικές μέθοδοι στοχεύουν στην βελτίωση της ποιότητα ζωής των ασθενών με μυοκαρδιπάθειες και την επέκταση του προσδόκιμου ζωής.