Οι αρρυθμίες είναι κάθε διαταραχή του ομαλού καρδιακού ρυθμού και ανάλογα με τη φύση τους έχουν διαφορετική κλινική σημασία. Οι αρρυθμίες μπορεί να συμβούν χωρίς λόγο ή να προκληθούν από το άγχος, το κάπνισμα, το αλκοόλ, την καφεΐνη, τα χάπια καταστολής της όρεξης και τα φάρμακα. Ο άνθρωπος τις αντιλαμβάνεται είτε με τη μορφή «φτερουγίσματος» στο στήθος είτε με την απώλεια παλμών. Σε υγιείς ανθρώπους μικρής ηλικίας τα συμπτώματα αυτά δεν εμπεριέχουν κίνδυνο, αλλά όταν συνοδευτούν από δύσπνοια ή ζάλη χρειάζονται μελέτη και παρακολούθηση.
Πότε είναι επικίνδυνες οι αρρυθμίες;
Υπάρχουν οι αρρυθμίες που προκαλούν βραδυκαρδία και αυτές που προκαλούν αύξηση του ρυθμού της καρδιάς (ταχυκαρδίες), η «κολπική μαρμαρυγή», το «block του δεξιού ή του αριστερού σκέλους» κλπ. Επικίνδυνες αρρυθμίες είναι αυτές που προκαλούν αιμοδυναμική επιβάρυνση, μειώνουν δηλαδή την παροχή του αίματος από την καρδιά προς το υπόλοιπο σώμα. Σε αυτή την κατηγορία εντάσονται οι κοιλιακές αρρυθμίες και κυρίως η κοιλιακή ταχυκαρδία κατά την οποία εμφανίζονται περισσότεροι από 120 σφυγμοί/λεπτό και προέρχεται από κάποιο τμήμα των κοιλιών της καρδιάς και η κοιλιακή μαρμαρυγή, ένα επείγον ιατρικό περιστατικό, όπου ηλεκτρικά σήματα μέσα από τις κάτω κοιλότητες της καρδιάς προκαλούν ρίγη των κοιλιών και η καρδιά ουσιαστικά σταματάει να συσπάται. Επειδή δεν αντλείται αίμα στον εγκέφαλο το άτομο χάνει τις αισθήσεις του και πρέπει άμεσα να δεχθεί καρδιοπνευμονική ανάνηψη και ηλεκτροσόκ με απινιδωτή, αλλιώς η κοιλιακή μαρμαρυγή θα οδηγήσει σε αιφνίδιο θάνατο. Πίσω από αυτές τις καρδιακές αρρυθμίες υπάρχει πάντα σοβαρή καρδιακή πάθηση.
Στον πληθυσμό η πιο διαδεδομένη επικίνδυνη αρρυθμία είναι η κολπική μαρμαρυγή τα περιστατικά της οποίας αυξάνονται όσο μεγαλώνει η ηλικία. Κατά την κολπική μαρμαρυγή οι κόλποι της καρδιάς σταματούν να συστέλλονται με αποτέλεσμα να μη φεύγει το αίμα προς το σώμα αλλά να λιμνάζει μέσα τους. Αυτό έχει ως άμεσο αποτέλεσμα να μειώνεται η δύναμη της καρδιάς και να αυξάνεται ο κίνδυνος να δημιουργηθούν θρόμβοι στο αίμα μέσα στους κόλπους από την ακινησία. Οι θρόμβοι αυτοί είναι στη συνέχεια πιθανό να εμβολιστούν σε άλλο σημείο του σώματος μέσω του καρδιαγγεικού συστήματος και να δημιουργήσουν προβλήματα όπως εγκεφαλικό. Συνεπώς η αντιμετώπιση με χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων είναι κάτι που συμβαίνει στους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή. Ακόμη υπάρχουν αρκετοί άλλοι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε αρρυθμίες όπως η στεφανιαία νόσος, η υπέρταση και η διαφυγή από μια καρδιακή βαλβίδα. Αυτές εξασθενούν το μυοκάρδιο και μειώνουν την ικανότητα του να αντλεί φυσιολογικά.
Άλλες κατηγορίες αρρυθμιών είναι η υπερκοιλιακή ταχυκαρδία που χαρακτηρίζεται από σύντομες ακολουθίες γρήγορων χτύπων που προέρχονται από τις άνω κοιλότητες της καρδιάς και το σύνδρομο Wolff-Parkinson-White, ο κολπικός πτερυγισμόςπου φτάνει ακόμα και στους 300 παλμούς το λεπτό. Με την ηλικία η φυσιολογική εξασθένηση της καρδιάς μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αρρυθμία. Αρρυθμία ωστόσο μπορεί να εμφανιστεί μετά από ένα έμφραγμα, εξαιτίας του ουλώδους ιστού που σχηματίζεται και που μπορεί να εμποδίσει τη ροή του ηλεκτρισμού μέσα στην καρδιά.
Αρρυθμίες: Διάγνωση
Κάθε μια από τις αρρυθμίες πρέπει να ελέγχεται από τον ιατρό. Αν εμφανίζουν αιμοδυναμικά προβλήματα και συνοδεύονται από ζαλάδα τότε το άτομο θα πρέπει να ελέγχεται εξονυχιστικά. Η διάγνωση γίνεται με ένα καρδιογράφημα και σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται επιπλέον εξέταση με τη χρήση μεθόδων όπως το Holter ή σπανιότερα με εμφύτευση συσκευής μακράς παρακολούθησης του καρδιογραφήματος κάτω από το δέρμα. Προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχει κάποια οργανική καρδιοπάθεια που προκάλεσε την ταχυκαρδία, το υπερηχογράφημα, στεφανιογραφία και η μαγνητική τομογραφία της καρδιάς είναι αναγκαία.
Αρρυθμίες: Αντιμετώπιση και Θεραπεία
Στις απλές αρρυθμίες το άτομο θα πρέπει να αποφεύγει το στρες, τα μεγάλα γεύματα και την υπερκατανάλωση αλκοόλ και καφέ. Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να αποφέρει θετικά αποτελέσματα, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση. Η φαρμακευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει αντιαρρυθμικά φάρμακα, ηρεμιστικά και ανάλογα με την περίπτωση αντιπηκτικά φάρμακα, αλλά και τακτική παρακολούθηση με εξετάσεις. Σε περίπτωση κολποκοιλιακών αποκλεισμών τοποθετούνται βηματοδότες, ενώ σε περίπτωση κοιλιακής ταχυκαρδίας ή κοιλιακής μαρμαρυγή, εμφυτεύονται απινιδωτές.
Αρρυθμίες: Χάνει χτύπους η καρδιά;
Η αίσθηση ότι η καρδιά έχει χάσει χτύπο είναι ευρύτερη γνωστή ως έκτακτες κολπικές συστολές (PACs) και έκτακτες κοιλιακές συστολές (PVCs), όπου η καρδιά όχι μόνο δεν χάνει έναν χτύπο αλλά υπάρχει επιπλέον χτύπος, νωρίτερα από το φυσιολογικό. Αυτές οι έκτακτες κολπικές και κοιλιακές συστολές συνήθως δεν οφείλονται σε σοβαρό καρδιολογικό πρόβλημα και προκαλούνται από τα προαναφερθέντα αίτια: άγχος, καφεΐνη, κάπνισμα, αλκοόλ, λιποδιαλυτικά χάπια κλπ. Και η υπερλειτουργεία πάντως του θυρεοειδούς μπορεί βέβαια να προκαλέσει έκτακτους χτύπους.