Με τον όρο ανεύρυσμα αορτής περιγράφουμε τη μη φυσιολογική διόγκωση σε ένα τμήμα της αορτής, που αποτελεί την κύρια αρτηρία του σώματός μας. Η αορτή φυσιολογικά μεταφέρει το αίμα (πλούσιο σε οξυγόνο) από την καρδιά στο υπόλοιπο σώμα. Όταν σε κάποιο σημείο της δημιουργηθεί ένα ανεύρυσμα, τότε το τμήμα αυτό γίνεται πιο αδύναμο και κινδυνεύει να σκάσει. Στην περίπτωση ρήξης της αορτής, μπορεί να δημιουργηθεί σοβαρή αιμορραγία και να οδηγήσει τον ασθενή σε θάνατο.
Ανεύρυσμα μπορεί να δημιουργηθεί σε οποιοδήποτε τμήμα της αορτής. Πιο συχνά ανευρύσματα εμφανίζονται στην περιοχή της κοιλιάς (κοιλιακή αορτική). Μπορούν επίσης να δημιουργηθούν και στο άνω μέρος του σώματος (θωρακική αορτική). Το ανεύρυσμα αορτής συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα.
Που οφείλεται ανεύρυσμα αορτής;
Τα τοιχώματα της αορτής είναι πολύ ελαστικά, και έχουν την ικανότητα να τεντώνονται και στη συνέχεια να συρρικνώνονται ανάλογα με τις ανάγκες, ώστε να προσαρμόζονται στη ροή του αίματος. Παθήσεις όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση, η αθηροσκλήρωση, συγγενής ανωμαλίες (σύνδρομο Marfan, διγλώχινα αορτική βαλβίδα) ή ο τραυματισμός αρτηρίας αποδυναμώνουν τα τοιχώματά της. Τέτοιου είδους προβλήματα σε συνδυασμό με τη φθορά που συμβαίνει φυσιολογικά με τη γήρανση, μπορεί να οδηγήσουν σε ένα αδύναμο τοίχωμα αορτής (χάνει την ελαστικότητά του) που διογκώνεται προς τα έξω. Το ανεύρυσμα αορτής αποτελεί μια πάθηση που εκδηλώνεται πιο συχνά στους άνδρες.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται το ανεύρυσμα αορτής;
Στις περισσότερες περιπτώσεις το ανεύρυσμα αορτής δεν προκαλεί κάποιο σύμπτωμα. Κατά τη διάρκεια εξετάσεων για κάποια άλλη πάθηση ο γιατρός μπορεί να το εντοπίσει. Ασθενείς που εκδηλώνουν συμπτώματα συνήθως παραπονιούνται για πόνο στην περιοχή της κοιλιάς, του θώρακα ή της πλάτης και αίσθημα δυσφορίας. Ακόμα και αυτά τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρούν και να επανεμφανίζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Όταν το ανεύρυσμα αορτής σκάσει ή ραγίσει προκαλείται έντονος πόνος και αιμορραγία.
Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει το ανεύρυσμα αορτής;
Ένα ανεύρυσμα αορτής μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα υγείας, όπως:
- Επιβράδυνση της ροής του αίματος στο διογκωμένο τμήμα του ανευρύσματος, που μπορεί να προκαλέσει το σχηματισμό θρόμβων.
- Αν ο θρόμβος δημιουργηθεί στην περιοχή του θώρακα μπορεί να οδηγηθεί στον εγκέφαλο προκαλώντας εγκεφαλικό επεισόδιο.
- Αυξημένη πίεση στα γύρω όργανα.
- Θρόμβοι που σπάνε λόγω ανευρύσματος αορτής στην περιοχή της κοιλιάς μπορεί να εμποδίσουν την ομαλή ροή αίματος στην κοιλιά ή στα πόδια.
Πώς μπορεί να διαγνωστεί το ανεύρυσμα αορτής;
Το ανεύρυσμα αορτής πολύ συχνά διαγιγνώσκεται τυχαία κατά τη διάρκεια εξετάσεων που γίνονται για άλλους λόγους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εντοπίζεται κατά τη διάρκεια προληπτικής εξέτασης για ανεύρυσμα.
Οι τακτικές εξετάσεις βοηθούν τον γιατρό να διαπιστώσει αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα πριν ο ασθενής εμφανίσει συμπτώματα. Γι’ αυτό και οι γιατροί συστήνουν:
- εξετάσεις ανίχνευσης κοιλιακού ανευρύσματος σε άνδρες ηλικίας 65-75 ετών που κάπνιζαν ή καπνίζουν, και σε άνδρες ηλικίας 60 ετών με συγγενή πρώτου βαθμού που είχε ανεύρυσμα
- εξετάσεις ανίχνευσης θωρακικού ανευρύσματος σε άτομα με συγγενή πρώτου βαθμού που είχε ανεύρυσμα
Οι εξετάσεις οι οποίες γίνονται για την ανίχνευση ανευρύσματος αορτής είναι υπερηχογράφημα και αξονική ή μαγνητική τομογραφία.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το ανεύρυσμα αορτής;
Η αντιμετώπιση ενός ανευρύσματος αορτής βασίζεται στο πόσο μεγάλο είναι και πόσο γρήγορα αυξάνεται. Εάν το ανεύρυσμα αορτής έχει διάμετρο που δεν ξεπερνά τα 5 cm και ο ασθενής δεν παρουσιάζει συμπτώματα, ο γιατρός θα συστήσει τακτική παρακολούθηση και εξετάσεις (υπερηχογράφημα) για να ελέγχεται η κατάσταση και το μέγεθος του ανευρύσματος. Ο ασθενής ακολουθεί και ειδική φαρμακευτική αγωγή που μειώνει την αρτηριακή πίεση και την πίεση στο αορτικό τοίχωμα.
Στην περίπτωση που το ανεύρυσμα έχει διάμετρο μεγαλύτερη από 5 cm και το μέγεθός του αυξάνεται ταχέως (περισσότερο από 1 cm το χρόνο), τότε η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί την καλύτερη θεραπευτική επιλογή. Ο γιατρός θα επέμβει στο κατεστραμμένο τμήμα του αιμοφόρου αγγείου και θα το διορθώσει κατά τη διάρκεια ανοικτής χειρουργικής επέμβασης ή ελάχιστα επεμβατικής διαδικασίας. Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για περίπου μία εβδομάδα και μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του μετά από μερικές εβδομάδες.
Το ανεύρυσμα αορτής μπορεί να προληφθεί;
Θα μπορούσαμε να πούμε πως το ανεύρυσμα αορτής θα μπορούσε να προληφθεί ως ένα βαθμό με αλλαγές στον τρόπο ζωής (διακοπή καπνίσματος) και τακτικές εξετάσεις. Η υγιεινή διατροφή και η άσκηση βοηθούν στη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους και προστατεύουν τόσο την καρδιά, όσο και το κυκλοφορικό σύστημα. Πολύ σημαντικός είναι και ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης.