Η ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας αποτελεί μια βαλβιδοπάθεια που συναντάται συχνά σε ασθενείς με παθήσεις των καρδιακών βαλβίδων. Η καρδιά μας έχει τέσσερις βαλβίδες (αορτική, μιτροειδής, πνεμονική, τριγλώχινα) που ρυθμίζουν τη ροή του αίματος. Η μιτροειδής βαλβίδα βρίσκεται ανάμεσα στην αριστερή κοιλία και τον αριστερο κόλπο και μπορεί να πάσχει από στένωση ή ανεπάρκεια.
Τι είναι η ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας;
Φυσιολογικά κατά τη συστολή της καρδιάς η βαλβίδα κλείνει στεγανά. Αν για κάποιο λόγο οι πτυχές της βαλβίδας δεν κλείσουν σωστά, το αίμα παλινδρομεί από την αριστερή κοιλία στον αριστερό κόλπο. Αυτή η κατάσταση αποτελεί την καρδιακή ανεπάρκεια.
Η ποσότητα του αίματος που παλινδρομεί προκαλεί αύξηση στις διαστάσεις του αριστερού κόλπου, ενώ κατά τη διαστολή επιστρέφει στην αριστερή κοιλία επιβαρύνοντάς τη, με αποτέλεσμα η αριστερή κοιλία να παρουσιάζει υπερτροφία. Όταν η πάθηση εκδηλωθεί ξαφνικά, ονομάζεται οξεία. Διαφορετικά αποτελεί την χρόνια ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας.
Μικρού βαθμού ανεπάρκεια προς τον αριστερό κόλπο συναντάτια σε ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού χωρίς να αποτελεί παθολογική κατάσταση. Ένα μικρό ποσοστό των ατόμων που έχουν περάσει τα εβδομήντα χρόνια πάσχουν από ανεπάρκεια μεσαίου βαθμού.
Ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας: Αιτολογία
Η ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να εκδηλωθεί λόγω βλάβης σε κάποιο τμήμα της βαλβίδας ή από δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας. Η πάθηση μπορεί να οφείλεται σε:
- Στεφανιαία νόσο
- Πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας
- Καρδιομυοπάθεια
- Ρευματικό πυρετό
- Κακή κατασκευή εκ γενετής μίας ή και των δυο γλωχίνων
- Έμφραγμα του μυοκαρδίου
- Λοιμώδη ενδοκαρδίτιδα
- Τραυματισμό
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας;
Η οξεία ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας εκδηλώνεται ξαφνικά με δύσπνοια και πτώση της πίεσης. Οι ασθενείς είναι πιθανό να εκδηλώσουν οξύ πνευμονικό οίδημα. Στη χρόνια ανεπάρκεια οι ασθενείς νιώθουν δύσπνοια όταν κουραστούν, εύκολη κόπωση, αίσθημα παλμών και οίδημα στα κάτω άκρα.
Πώς μπορεί να διαγνωστεί η ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας;
Στη διάρκεια της κλινικής εξέτασης ο ασθενής μπορεί να παρουσιάζει:
- Ολοσυστολικό φύσημα στο προκάρδιο, μέχρι την μασχάλη
- Εξασθένιση του καρδιακού τόνου
- Αύξηση πνευμονικού στοιχείου
Οι εξετάσεις που πραγματοποιούνται είναι:
Ηλεκτροκαρδιογράφημα
Με αυτή την εξέταση καταγράφεται η υπερτροφία που παρουσιάζει ο αριστερός κόλπος και η αριστερή κοιλία και οι αρρυθμίες που συνυπάρχουν (κολπική μαρμαρυγή).
Ακτινογραφία θώρακος
Η εξέταση αυτή μπορεί να μας δείξει:
- διάταση του αριστερού κόλπου
- διάταση και υπερτροφία της αριστερής κοιλίας (η σκιά της καρδιάς είναι μεγαλύτερη και καταλαμβάνει όλο το πλάτος του θώρακα)
- ασβέστωση της βαλβίδας ή του δακτυλίου
Υπερηχογράφημα καρδιάς
Αυτή η εξέταση μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση, να ελέγξει τη σοβαρότητα της κατάστασης και να αναζητησεί την αιτία και το μέγεθος της ανεπάρκειας. Στη διάρκεια της εξέτασης καταγράφεται η αύξηση των διαστάσεων του αριστερού κόλπου και της κοιλίας.
Καθετηριασμός
Ο καθετηριασμός γίνεται όταν έχει προηγηθεί έμφραγμα του μυοκαρδίου ή αν υπάρχει υποψία στεφανιαίας νόσου.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας;
Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο, το βαθμό της ανεπάρκειας, την έκταση της βλάβης και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Ασθενείς με ανεπάρκεια μικρού βαθμού είναι καλό να παρακολουθούνται τακτικά από τον ιατρό τους.
Φαρμακευτική αγωγή
Η ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με φαρμακευτική αγωγή. Με τη σωστή αγωγή όμως μπορούν να υποχωρήσουν τα συμπτώματα της πάθησης. Για παράδειγμα με τη χορήγηση διουρητικών μπορεί να αντιμετωπιστεί το οίδημα, και με την χορήγηση αντιπηκτικών φαρμάκων η κολπική μαρμαρυγή.
Χειρουργική αντιμετώπιση
Η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει επιδιόρθωση ή αντικατάσταση της μιτροειδούς βαλβίδας. Στην επέμβαση για την επιδιόρθωση, η βαλβίδα του ασθενή διατηρείται. Ο χειρουργός επιλέγει είτε να επανασυνδέσει τις πτυχές της βαλβίδας, είτε να αφαιρέσει τον ιστό από την βαλβίδα, είτε να τοποθετήσει τεχνητές χορδές, ώστε οι πτυχές να κλείνουν σωστά. Συνήθως τοποθετείται ένας συνθετικός δακτύλιος γύρω από τη βαλβίδα, για να προσφέρει στήριξη.
Σε διαφορετική περίπτωση η βαλβίδα μπορεί να αντικατασταθεί από μια νέα μηχανική ή βιολογική. Η μηχανική βαλβίδα (μεταλλική) διαρκεί εφ’ όρου ζωής, αρκεί ο ασθενής με ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας, να λαμβάνει αντιπηκτική αγωγή σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η βιολογική βαλβίδα χρειάζεται αντικατάσταση σε δέκα περίπου χρόνια, αλλά δεν απαιτείται η λήψη αντιπηκτικών φαρμάκων. Συνήθως χρησιμοποιείται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Μια σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης της ανεπάρκειας μιτροειδούς βαλβίδας είναι η Διαδερμική Επιδιόρθωση Mitra Clip. Ο ιατρός αποκτά πρόσβαση μέσω της μηριαίας φλέβας. Με τη βοήθεια καθετήρα η συσκευή κατευθύνεται στη μιτροειδή βαλβίδα και τοποθετείται το clip ανάμεσα στις πτυχές της βαλβίδας. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται μείωση της ποσόστητας του αίματος που παλινδρομεί. Σημαντικό πλεονέκτημα της μεθόδου είναι πως δεν απαιτείται εγχείρηση ανοικτής καρδιάς. Η παραμονή του ασθενή στο νοσοκομείο δεν ξεπερνά τις 48 ώρες, τα συμπτώματα μειώνονται και η ποιότητα ζωής των ασθενών μετά την επέμβασή βελτιώνεται αισθητά.